Author: Hugo Truter

Fietsportret: Isabelle Vanschoonbeek

Ek kom uit België en ry al 60 jaar fiets, beide na skool en universiteit, asook na die winkel en werk.

Deur hierdie gewoonte het ek ‘n ware buitelugliefhebber geword. Ek het ‘n sportiewe en gesonde leefstyl ontwikkel en het al meer omgewingsbewus begin leef.

Gedurende die week ry ek gemiddeld 5 tot 15 km per dag, terwyl ek oor naweke langer ritte doen: 50 km op die padfiets of 20 km op die bergfiets.

Ek besit vier fietse, elk vir ‘n spesifieke doel:
• Stadsfiets vir werk en inkopies.
• Bergfiets in die herfs en winter.
• Padfiets vir lang ritte op die pad in lente en somer.
• Hibriede fiets (tussen ‘n padfiets en ‘n stadsfiets) vir nat paaie of as reën voorspel word voor die naweke se langer ritte.

Belangrike wenke vir fietsry na werk
• Goeie ligte vir sigbaarheid.
• ‘n Helm vir veiligheid.
• Ekstra klere vir reën of hitte.
• ‘n Veilige bêreplek vir jou fiets.

Hoe kan Stellenbosch meer fiets-vriendelik word?
1. Motorvrye strate in die dorpskern
• Verbied motor- en busverkeer in sekere strate, soos Kerkstraat en Pleinstraat.
• Maak hierdie strate eksklusiewe fiets- en stapareas.
• Plaas intrekbare paaltjies sodat afleweringsvoertuie slegs vroegoggend kan aflaai.

2. ‘n Nuwe verkeersisteem vir motors
• Skep ‘n sirkelroete rondom die dorpskern en maak sekere strate eenrigtingverkeer.
• Verban busse uit die middedorp en stel af- en oplaai-punte aan die buitewyke van die dorp.
• Voorsien veilige parkeerareas net buite die dorp waar motors vir twee uur gratis kan staan.

3. Fietsstrate instel
• In hierdie strate het fietsryers voorrang en motors mag hulle nie verbysteek nie.
• Dui dit aan met ‘n groot fietssimbool op die teerpad en ‘n groen middelstrook.
• Beperk die spoed tot 25 km/u.

4. Veiliger strate met slote
• Laat voetgangers aan een kant van die pad stap en maak die ander kant eksklusief vir fietsryers.
• Gebruik sulke strate as deel van die sirkelroete vir motors (bv. Dorpsstraat).

5. Onderhoud en beligting
• Hou fietspaaie goed in stand en herstel of verwyder gevaarlike boomwortels wat die pad oplig.
• Verseker goeie beligting op gevaarlike punte.

Nog iets: Ek vind die fietspad langs die Eersterivier pragtig. Dit is heerlik om daarlangs fiets te ry en prakties om na die winkels te gaan. Dit sou wonderlik wees as daar ook ‘n fietspad vir stadsfietse parallel met die R44 van Stellenbosch na die Strand kon wees, langs die agterliggende wynlandgoedere.

Met hierdie verbeterings kan Stellenbosch ‘n veiliger en aangenamer plek word vir fietsryers!


Fietsportret: Mieke Thilo (arbeidsterapeut)

Vandat ek kan onthou,  ry ek al fiets. Wat ‘n bevryding om net die wiele te laat draai, ‘n lekker bries deur die hare te voel en verby al die motors te kan flits in die sonlig na ‘n mens se bestemming toe. 

As kind en tiener was fietsry skool toe soms vir my lastig, want die sykouse het dikwels vasgehaak êrens en my skool rok gewapper in die wind. Nietemin het dit my nie afgesit nie, ek was steeds een van die min meisies wat skool toe fiets gery het. Meestal was ek al amper tuis en in die swembad teen die tyd dat sommige maats se mammas eers opgedaag het om hulle per motor op te laai. 

Tydens my studentejare aan die Universiteit van Stellenbosch het ek die fietsry terdeë geniet. Stellenbosch is ideaal vir die fiets, omdat dit so lekker plat en boomryk is. 

Later toe ek werksaam was in Kaapstad het my rooi Du Toit-fiets my geliefkoosde vervoermiddel geword. Teen die berg af werk toe in 10 minute het ek lekker vars en vroeg by die werk aangekom. Vroegoggend deur die Kompanjiestuin is die lug gevul met lippe aflekgeure van croissants en vars koffie. My bestuurder by my werk was ten gunste van fiets-pendel, gevolglik het ons ons fietse binne-in die gebou parkeer. Die Kaapse suidoos het my soms gelooi oppad huistoe, maar ek het altyd gevoel dat al die dag se uitdagings en probleme sommer van my af waai voor ek my voete by my voordeur insit. Die fiets het my ook die vryheid gegee om die druk stadsverkeer te klop  om te gaan swem in Seepunt.  Soms het ek my  fiets op die My-City bus gelaai as die kwik in die hoe dertigs klim tot bo op Kloofnek, om  anderkant weer  af te seil na die koue waters van die Atlantiese oseaan. 

Tans woon ek in die fietsparadys van Nederland by Weesp, net suid van Amsterdam. Soms gaan al die kilometerslange fietspaaie my verstand te bowe. Die fiets-infrastruktuur hier is werklik uit die boonste rakke. Ek ry daagliks fiets op my eie of met een of twee van my kinders, onderneem fiets-familie-uitstappies, of ‘n vinnige ritjie Amsterdam toe. Soms as dit 4 grade is (dikwels) en ek is knus in die huis, moet ek soek vir innerlike motivering om nie met die kar/trein/voet die tog aan te durf nie. Ek neem 99 persent van die tyd my fiets en is nooit spyt nie. Fietsry maak my gelukkig! 

Die drie hoof-voordele van fietsry hier teenoor in Stellenbosch is: 

  1. Die fiets word heeltemal uit die hoofstroom-verkeer verwyder in Nederland. Motors en fietse bly ‘n gevaarlike kombinasie en in Kaapstad het ek ‘n paar noue ontkomings gehad met ongeduldige bestuurders. In Nederland is die fiets-infrastruktuur van so ‘n aard dat mens orals omtrent op ‘n fietspad is met ‘n 1m-skouer van gras/sypaadjie tussen die fietsryer en die motorverkeer. 
  2. Al die verkeersligte is aangepas met ‘n fietsteken. Wanneer mens die knoppie druk, word die lig binne sekondes rooi vir karre en groen vir die fiets. Sulke klein aanpassings verkort die fietspendelaar se tog en maak die motorbestuurder s’n effe langer. Stellenbosch sal kan baat hierby en natuurlik ook by meer fiets-spesifieke paadjies. 
  3. Hier in Nederland is ‘n elektriese fiets-ontploffing. Ek was voorheen onder ‘n wan-indruk dat almal in Nederland fietsry en topfiks is. Dit is ongelooflik hoe die efiets mense meer opsies gee vir langer togte, sowel as bejaardes langer die geleentheid bied om per fiets hul bestemming te bereik. Beslis tog steeds lekkerder en gesonder as enige alternatiewe! 

1.       Hoe lank ry jy al met jou fiets werk of winkels toe?

Vandat ek kan onthou:  skool, universiteit, werk en dorp toe. 

2.       Hoe het dit jou lewe verander?

Minder pad-frustrasie, beter fisieke kondisie (fiksheid), meer dikwels effens gesweet (!), maar met ‘n glimlag op my gesig

3.       Hoe ver ry jy elke dag?

Seker gemiddeld so 5 km

4.       Vertel ons meer van jou fiets

Ek het tans ‘n Gazelle-damesfiets waarop ek lekker regop kan sit. Ek moes die fiets uit noodsaak kry toe ek hoog swanger was en nie meer my been oor my bergfiets se saal kon swaai nie. 

5.       Het jy raad vir mede-fietsryers wat werk toe ry?

Geniet dit! Dis fantasties! Belê in goeie beligting vir jou fiets en ‘n helder kopflits vir die winter. Probeer altyd fietsry by die werk bevorder deur aansoek te doen vir storte en veilige fietsparkering by die kantoor. 

6.       Watter infrastruktuur-veranderinge sal jy graag wil sien in Stellenbosch? Hoe kan ons ons dorp meer fietsry-vriendelik maak?

  • Reeds hierbo beantwoord. 
  • Goeie veilige fiets-infrastruktuur in  veral informele behuisingsgebiede,, byvoorbeeld vanaf Kayamandi, en dan ook van al die buitewyke van die dorp , byvoorbeeld Cloetesville/Welgevonden, na die middedorp is noodsaaklik. 

Stellenbosch Fietsry- Jaarverslag 2021

Ons is dankbaar dat 2021 ‘n beter jaar was as 2020 deurdat ons min of meer normaal kon voortgaan met ons bedrywighede, en weer weekliks kon vergader.

Ons fokus was deurentyd om die Munisipaliteit te oortuig om meer geld te begroot om die Fietsmeesterplan van 2015 uit te voer.

Die groot verandering in ons benadering in 2021 was dat ons tot die gevolgtrekking gekom het dat ons nie net veilige fietsry kan bevorder nie sonder om ook te dink aan voetgangers, rolstoelgebruikers, inderdaad aan alle kwesbare padgebruikers soos ook bejaardes, kinders, ouers met stootkarretjies en skaatsplankryers nie.

Ons het ook onderneem om verhoudings te bou met alle groepe wat kwesbares soos hierbo verteenwoordig.

Continue reading Stellenbosch Fietsry- Jaarverslag 2021

Comments on the proposed NMT policy and Master Plan

Stellenbosch Fietsry se amptelike kommentaar oor die voorgestelde nuwe NMT-Beleid en -Meesterplan : 14 Junie 2021

COMMENTS: Stellenbosch Fietsry/Cycling

  • NMT TRANSPORT POLICY AND MASTER PLAN

GENERAL COMMENTS

Stellenbosch Fietsry/Cycling, in broad terms, welcomes and underwrites the content of the above-mentioned documents.  There are some secondary reservations regarding specific projects in the NMT Masterplan.   These will be highlighted and commented on later. 

Continue reading Comments on the proposed NMT policy and Master Plan

Stellenbosch Fietsry – Jaarverslag 2020

Dit was inderdaad ‘n ongewone jaar. Ons het goed afgeskop, en met die inperking het ons voortgegaan met ons weeklikse vergaderings op zoom.

Ons het die jaar op 23 Januarie begin as aktiewe deelnemers aan ‘n werkswinkel by die US se Fakulteit Ingenieurswese om leerders wiskunde en fisika te leer met die fiets as leermiddel. Leerders van skole in die Skiereiland  en Stellenbosch het deelgeneem en dit was deel van ‘n projek tussen Stellenbosch Fietsry en die Innovasiefabriek (Innovationsmanufaktur) van prof Eckehard Moritz in München. Kontak met prof Moritz gaan steeds voort.

Continue reading Stellenbosch Fietsry – Jaarverslag 2020

DP/GOP 2020/21 Cycling Network/Fietsnetwerk for Stellenbosch

The Directors of Stellenbosch Fietsry/Cycling NPC request that the following be put on the list of priorities for the Integrated Development Plan of the Stellenbosch Municipality:

Die Direkteure van Stellenbosch Fietsry NPC versoek dat die volgende op die prioriteitslys van die Geïntegreerde Ontwikkelingsplan van die Munisipaliteit Stellenbosch geplaas word:

An appropriate five-year budget to establish a safe and convenient commuter cycling network in Stellenbosch.

‘n Gepaste vyfjaarbegroting om ‘n veilige en gerieflike fietspendelnetwerk op Stellenbosch te vestig.

Motivation

A commuter cycling network in Stellenbosch is a vital component for a sustainable transport strategy. A safe and convenient network will play a significant role in alleviating vehicular traffic and parking problems with an added health benefit: exercise and less pollution.

Such an extended network will provide residents from all areas such as Ida’s Valley, Cloetesville, Kayamandi, Die Boord, Dalsig and the eastern neighbourhoods unhindered, safe and convenient access to the CBD, schools, shops etc and between neighbourhoods and areas.

The lack of an extended and connective network is the main reason why people do not commute more by bicycle in Stellenbosch. Painted cycle lanes on certain roads offer no protection and on main connector routes cyclists have to share narrow roads with vehicles, which is unsafe.

Motivering

‘n Fietspendelnetwerk op Stellenbosch is ‘n noodsaaklike deel van ‘n volhoubare vervoerstrategie. ‘n Veilige en gerieflike netwerk sal ‘n beduidende  rol speel in die verligting van die verkeers-  en parkeerprobleem. Daarby het dit ‘n gesondheidsvoordeel: meer oefening en minder besoedeling.

So ‘n uitgebreide netwerk sal dit moontlik maak vir mense uit gebiede soos Idasvallei, Cloetesville, Kayamandi, Die Boord, Dalsig en die oostelike woonbuurte om ongehinderd, veilig en gerieflik na die middedorp, skole en tussen woongebiede te ry.

Tans verhoed die gebrek aan ‘n veilige fietsrynetwerk dat meer mense fiets ry vir pendeldoeleindes, want geverfde bane op sekere paaie bied nie beskerming nie en belangrike  direkte verbindingsroetes is onveilig omdat ryers op die padoppervlakte moet ry sonder enige beskerming.

If we build it, people will use it!

As ons dit bou, sal mense dit gebruik!

Dawid Botha, Hugo Truter, Carinus Lemmer, Enrico Liebenberg

In reaksie op SF se beswaar dat daar nie vir fietsry begroot word nie, het die Munisipaliteit as volg gereageer

Date: 31 August 2020

Dawtd Botha Stellenbosch Cycling

Email: dawidbotha.za@gmail.com Attention: Mr Dawid Botha

Dear Mr Botha

RE: DRAFT THIRD REVIEW OF THE FOURTH GENERATION IDP AND DRAFT MTREF BUDGET 2020/21

The Stellenbosch Municipality would like to thank you for taking the time to  peruse,  and  to provide feedback on, the Draft Third Review of the Fourth Generation Integrated  Development Plan (IDP) 2017 – 2022 and Draft Medium Term Revenue and Expenditure Framework (MTREF) (Draft Budget) for the 2020/21 financial year.

The Municipality periodically compiles Roads, Transport and Non-Motorised Transport (NMT) plans and continually updates these plans as they are used, amongst other things, to inform decision making.

The implementation of any intervention contained in a plan would still require further processing, before a project is implemented, the needs of the Municipality /community are assessed and priorities are assigned (to each project). Due to limited resources, only projects that receive a very high priority, as well as top management approval – are assigned a portion of the Municipal budget.

Historically the roll out of infrastructure especially in low income areas have been lacking. Over the past 5 years, there has been an enormous outcry from these communities for improved sidewalk infrastructure. Following an assessment of these requests, it was determined that these requests should receive priority. Therefore, the focus of the Municipality’s resources over the past 5 years was the roll out of basic sidewalk infrastructure in these areas.

The Cycle Plan is a valuable document, that will in future be updated and incorporated into the overall NMT plan, the roll out interventions highlighted in the Cycle Plan will be implemented once the backlog of basic sidewalk infrastructure has been addressed.

Gurswin Cain

Manager IDP/PMS/PP

1 September 2020